การซักประวัติผู้ป่วย
การซักประวัติผู้ป่วย
การที่เภสัชกรจะซักประวัติผู้ป่วยได้ดีนั้น จะต้องมีพื้นฐานความรู้เรื่องโรคหรืออาการนั้นๆ มาก่อน เพื่อจะได้ถามรายละเอียดที่เกี่ยวข้องได้ตรงจุดมากที่สุด และนำไปสู่การวินิจฉัยโรคเบื้องต้นได้อย่างถูกต้อง
โดยทั่วไปคำถามที่ใช้มักจะเกี่ยวข้องกับหัวข้อต่างๆ ต่อไปนี้
- อาการที่เป็น (อาการหลัก) และอาการอื่นๆ ที่เป็นร่วมด้วย
- ระยะเวลาที่เป็น/ประวัติระยะเวลาที่เป็น
- ประวัติการรักษา/โรคประจำตัว/การใช้ยา
- คำถามเกี่ยวกับความรู้สึก
- อื่นๆ
ตัวอย่างการใช้คำถามสำหรับอาการต่างๆ
คำถามเกี่ยวกับอาการแพ้คันผิวหนัง
- อาการที่เป็น(อาการหลัก) และอาการอื่นๆ ที่เป็นร่วมด้วย
-คันบริเวณไหนบ้าง
-ลักษณะผิวหนังที่คันเป็นอย่างไร
-มีรอยวงแดงหรือขุยขาวๆ
-นอกจากเป็นที่หน้าแล้วเป็นที่ไหนอีกบ้าง
-ผิวเป็นสะเก็ดหนาๆ หรือไม่
-อากาศร้อน(เย็น)มักจะคันมากขึ้นหรือน้อยลง
-มีแผลถลอกร่วมด้วยหรือไม่
-มีตุ่มอะไรอีกบ้าง
-มีตุ่มใสหรือตุ่มพุพองหรือไม่
-มีอาการบวมหรือไม่
2. ระยะเวลาที่เป็น/ประวัติระยะเวลาที่เป็น
-เป็นมาตั้งแต่เมื่อไร
-เคยเป็นแบบนี้มาก่อนหรือไม่
-อาการคันมักเป็นช่วงเวลาไหนของวัน (กรณีเรื้อรัง)
-ช่วงไหนบ้างที่อาการจะกำเริบ
-ช่วงไหนบ้างที่อาการทุเลาลง
3.ประวัติการรักษา/การใช้ยา/โรคประจำตัว
-เคยไปรับการรักษาที่ไหนมาบ้าง
-เคยใช้ยาอะไรบ้างหรือไม่ ผลเป็นอย่างไร
-มีประวัติเป็นโรคภูมิแพ้หรือไม่ มีใครในครอบครัวเป็นโรคภูมิแพ้
4.อื่นๆ
อาการคันอาจเกิดจากการแพ้จึงสำรวจสาเหตุที่ทำให้แพ้ เช่น
-มีอาชีพอะไรที่จะต้องสัมผัสสารเคมีประจำ
-ช่วงนี้ได้เปลี่ยนเครื่องสำอางหรือน้ำยาต่างๆ ที่ใช้เป็นประจำบ้างหรือไม่
-คุณสังเกตุว่าอาการคันจะกำเริบหลังจากรับประทานอาหารอะไรบ้าง
-ถ้าอยู่ในห้องแอร์หรืออากาศเย็นอาการจะเป็นอย่างไร
ถ้าเป็นเด็กทารก อาจต้องถามเพิ่มเรื่องอาหารเป็นพิเศษ เช่น
-ช่วงนี้ดื่มนมประเภทไหน
-เด็กเริ่มทานไข่หรืออาหารอะไรบ้าง
คำถามเกี่ยวกับอาการปวดหลัง
- อาการที่เป็น(อาการหลัก) และอาการอื่นๆ ที่เป็นร่วมด้วย
-มีอาการอะไรบ้าง
-มีอาการปวดบริเวณไหนบ้าง
-เวลาออกแรงยกของหรือยืนนานๆ อาการปวดมากขึ้นหรือไม่
-วันที่นอนพักหรือไม่ทำงานอาการทุเลาหรือไม่
-นอกจากปวดหลังแล้วมีอาการอะไรร่วมด้วย
-มีอาการชาหรือเสียวร้าวบ้างหรือไม่
2.ระยะเวลาที่เป็น/ประวัติระยะเวลาที่เป็น
-ปวดหลังมากี่วันแล้ว
-ปวดหลังครั้งนี้เป็นครั้งแรกหรือเป็นมานานแล้ว
-ปวดหลังแบบนี้เป็นๆ หายๆหรือไม่
-มักปวดหลังเวลาใด
3.ประวัติการรักษา/การใช้ยา/โรคประจำตัว
-ก่อนหน้านี้ใช้ยาอะไรมาบ้าง
-ผลการใช้ยาเป็นอย่างไร
-เคยปรึกษาแพทย์บ้างหรือไม่
-แพทย์ให้ข้อมูล/แนะนำอย่างไร
-มีประวัติแพ้ยาอะไรบ้าง ควรถามประวัติการแพ้ยา เพราะยาที่ใช้สำหรับอาการปวดจะต้องมี NSAID ร่วมด้วย
-มีประวัติโรคประจำตัวอะไรบ้าง
-มีประวัติเป็นโรคกระเพาะหรือไม่
4.อื่นๆ
อาการปวดหลังน่าจะมีสาเหตุหลายอย่างจึงถามสาเหตุได้ เช่น
-ไปยกของหนักหรือทำงานผิดท่าหรือไม่
-ปกติมีอาชีพอะไร ต้องยืนหรือนั่งนานๆ หรือไม่
-วันที่หยุดงานอาการปวดหลังดีขึ้นหรือไม่
-เคยประสบอุบัติเหตุที่กรทบกระเทือนหลังบ้างหรือไม่
-งานที่ทำมีความเครียดหรือไม่ เพราะความเครียดอาจทำให้กล้ามเนื้อเกร็งจึงปวดได้
-ที่นอนที่บ้านเป็นอย่างไร(เพราะที่นอนบางคนเป็นแอ่งทำให้ปวดหลังได้)
คำถามเกี่ยวกับอาการไข้หวัด
- อาการที่เป็น(อาการหลัก) และอาการอื่นๆ ที่เป็นร่วมด้วย
-มีอาการอะไรบ้าง
-มีน้ำมูกหรือไม่
-น้ำมูกสีอะไร
-มีไข้ร่วมด้วยหรือไม่
-มีอาการเจ็บคอด้วยมั้ย
-มีอาการไอหรือไม่
-มักไอแบบมีเสมหะหรือไอแบบแห้งๆ
-ถ้าอากาศเย็นจะมีอาการไอมากขึ้นหรือไม่
-นอกจากหวัดแล้ว มีอาการอื่นอะไรอีกบ้าง
-มีอาการครั่นเนื้อครั่นตัวหรือไม่
2.ระยะเวลาที่เป็น/ประวัติระยะเวลาที่เป็น
-เริ่มมีน้ำมูก(หรือ……)ตั้งแต่เมื่อไร
-เป็นมากี่วันแล้ว
-มักเป็นประจำ หรือนานๆ เป็นสักครั้ง
-อาการไอ(หรือ….)เป็นตอนไหน
-ช่วงไหนที่มีอาการมากขึ้น
3.ประวัติการรักษา/การใช้ยา/โรคประจำตัว
-กินยาอะไรมาบ้าง
-เคยรักษามาก่อนหน้านี้หรือไม่
-ผลการใช้ยาก่อนหน้านี้เป็นอย่างไร
-มีโรคประจำตัว เช่น ภูมิแพ้ หรือไม่
-ใช้ยาอะไรประจำอยู่บ้าง
-เคยมีประวัติใช้ยาชนิดไหนเป็นประจำ แล้วยาไม่ค่อยได้ผล(ดื้อยา)
-เคยแพ้ยาอะไรบ้าง
4.อื่นๆ
-ช่วงนี้พักผ่อนเพียงพอหรือไม่
-อดนอนมาก่อนหน้านี้หรือไม่
คำถามเกี่ยวกับอาการท้องเสีย
- อาการที่เป็น(อาการหลัก) และอาการอื่นๆ ที่เป็นร่วมด้วย
-มีอาการอะไรบ้าง
-มีอาการอ่อนเพลียหรือไม่
-ลักษณะอุจจาระเป็นอย่างไร
-อุจจาระเป็นมูกเหม็นคาวหรือมีกลิ่นปกติ
-ได้สังเกตว่าเวลาถ่ายอุจจาระออกมามีมูกหรือมีกลิ่นเหม็นคาวหรือไม่
-มีไข้หรือไม่
-นอกจากถ่ายเหลวแล้วมีอาการอะไรอื่นร่วมด้วย
2.ระยะเวลาที่เป็น/ประวัติระยะเวลาที่เป็น
-เริ่มมีอาการถ่ายเหลวตั้งแต่เมื่อไร
-มีอาการถ่ายเหลวมากี่วันแล้ว
-เคยเป็นๆ หายๆ มาก่อนหรือไม่
3.ประวัติการรักษา/การใช้ยา/โรคประจำตัว
-กินยาอะไรมาบ้างแล้ว
-ผลการใช้ยาเป็นอย่างไรบ้าง
-เคยแพ้ยาอะไรบ้าง
-มีใช้ยาสมุนไพรหรือกาแฟสมุนไพรหรือไม่ (เพราะทำให้ถ่ายเหลว)
กรณีเป็นเรื้อรัง
-เคยรับการรักษาหรือพบแพทย์เฉพาะทางหรือไม่
-เคยตรวจพิเศษเกี่ยวกับลำไส้หรือไม่
4.อื่นๆ
ท้องเสียส่วนมาเกี่ยวกับอาหาร จึงถามสาเหตุเพิ่ม เช่น
-ก่อนหน้านี้ได้รับประทานอะไรที่ผิดปกติไปจากเดิมบ้าง
-ทานอาหารพวกที่เสาะท้อง เช่น ขนมจีน อาหารไม่สะอาด อาหารไม่สุกดี บ้างหรือไม่
-เคยใช้ผงเกลือแร่หรือไม่
กรณีเป็นเรื้อรัง ควรถามสาเหตุที่เกี่ยวข้อง เช่น
-มักท้องเสียเวลามีเหตุการณ์อะไรเข้ามาเกี่ยวข้องบ้า
-เวลาต้องเดินทางออกนอกบ้านมักจะท้องเสียหรือไม่
-เวลามีภาวะเครียด เช่น ช่วงสอบ หรือทำงานไม่ทัน จะมีอาการท้องเสียหรือไม่
คำถามเกี่ยวกับอาการปวดท้องโรคกระเพาะ
- อาการที่เป็น(อาการหลัก) และอาการอื่นๆ ที่เป็นร่วมด้วย
-มีอาการอะไรบ้าง
-มีอาการปวดท้องบริเวณไหน
-อิ่มข้าวก็ปวด หิวข้าวก็ปวดหรือไม่
-เวลากินอาหารจะมีอาการจุกเสียดหรือไม่
-นอกจากปวดท้องมีอาการอะไรบ้าง
-มีอาการแสบร้อนท้อง จุกแน่นหรือไม่
-มีอาการหิวข้าวบ่อยกว่าปกติหรือไม่
-มีอาการท้องเสียหรือท้องผูกร่วมด้วยหรือไม่
-มีอาการถ่ายเป็นสีดำหรือไม่
2.ระยะเวลาที่เป็น/ประวัติระยะเวลาที่เป็น
-เริ่มมีอาการปวดท้องตั้งแต่เมื่อไร
-มีอาการปวดท้องตอนไหนบ้างในแต่ละวัน
3.ประวัติการรักษา/การใช้ยา/โรคประจำตัว
-กินยาอะไรมาบ้างแล้ว
-ผลการใช้ยาเป็นอย่างไรบ้าง
-เคยไปพบแพทย์มาก่อนหรือไม่
-ทำอย่างไรอาการปวดจึงจะทุเลา
-ใช้ยาแก้ปวดข้อ ประจำหรือไม่
-มีโรคประจำตัวเกี่ยวกับกระดูกกล้ามเนื้อหรือไม่
4.อื่นๆ
โรคกระเพาะอาหารมักมีสาเหตุจากพฤติกรรมการกิน เช่น
-ทานข้าวตรงเวลาหรือไม่
-ทานอาหารรสจัด เผ็ดจัดหรือไม่
-ดื่มเหล้าหรือดื่มกาแฟเป็นประจำหรือไม่
-สูบบุหรี่บ้างหรือไม่
-ช่วงที่ผ่านมามีเรื่องที่ไม่สบายใจหรือกลุ้มใจหรือไม่
-มีอาชีพอะไร (ที่จะมีผลต่อการกินอาหารไม่ตรงเวลา/อดอาหาร)